5941 sayılı Çek Kanunun Karşılıksız çek keşide etmek suçunu düzenleyen 5/1 maddesindeki “binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olamaz” ibaresinin kaldırılmasına ilişkin değişiklik tasarısı gündemde bulunmakta.
Söz konusu değişikliğe gerekçe olarak ise ekonomik suçlar için hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmolunmasının evrensel hukuk normları ile uyuşmadığı hakkaniyete aykırı olduğu gösterilmektedir.
Hali hazır uygulamada ödenmeyen adli para cezaları 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’ un 106 maddesinin “Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarınca hapsedilir” hükmü gereğince hapis cezasına çevrilerek infaz edilmektedir.
Dolayısıyla “karşılıksız çek keşide etme” cürmü sonucunda hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmolunmamakta, ancak sanığın verilmiş bulunan adli para cezasını ödememesi/ödeyememesi nedeniyle verilmiş olan adli para cezası hürriyeti bağlayıcı cezaya dönüşmektedir.
Tasarı gerekçesi olarak ekonomik suçlar sebebiyle hürriyeti bağlayıcı ceza verilmesinin hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülmekte iken; 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ile de adli para cezası öngören hükümlerin yürürlüğe girecek olması tezat oluşturmaktadır.
01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan Türk Ticaret Kanunu’nun (6102) 38, 62, 562, 832, 947, 948, 949, 950 de de hapis cezası veya adli para cezasını öngören hükümler getirilmektedir. İlgili hükümler ile verilen adli para cezaları da ilgilisi tarafından ödenmediği taktirde İnfaz Kanunun 106 maddesi gereğince hapis cezasına dönüştürülecektir.
Bu tespite göre ekonomik suçlar için hürriyeti bağlayıcı cezaların kaldırılması gerektiği fikri ile son olarak Karşılıksız Çek Keşide Etmek suçu yeniden düzenlenmeye çalışılmakta, diğer taraftan da aynı nev’i den yeni cezaların yürürlüğe girmesi beklenilmektedir.
Gelinen noktada çek kanununda yapılması planlanan değişikliğin evrensel hukuk ilkeleri vb gerekçeler ile savunulması doğruları ortaya koymamaktadır. Getirilmek istenen düzenleme ile bugüne kadar incelenmeksizin Yargıtay koridorlarını işgal eden ve uygulayıcılarca gerekli görülmeyen dosyaların oluşturduğu yığılmayı ortadan kaldırmak planlanmaktadır. Ancak yasa koyucu “bu dosyalarla uğraşmak istemiyoruz” gerçeği yerine, “evrensel hukuk ilkeleri” uydurmacasını ileri sürmektedir.
Yapılan değişikliğin amacı; ne çek mağduru olarak tabir edilen kesimin menfaatlari için nede evrensel hukuk normlarının gereğini yerine getirmek değildir. Ancak Yargıtay’da bekleyen ceza dosyaların 2 yıl içerisinde tamamen karar bağlanması amacına hizmet etmektedir. Bu amaç için ise karşılıksız çek sonucu alacağını alamayan büyük bir kesimin hakları ise göz ardı edilmektedir.
6102 sayılı TTK cezai hükümler