Mazbut ve Mülhak vakıflara ait taşınmazların neredeyse tamamı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından kiraya verilerek değerlendirilmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü bu taşınmazların kiralanmasında genellikle açık artırma yoluyla ihale yolunu tercih etse de nadiren 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nda 50 ve 51 maddelerinde düzenlenmiş “pazarlık” yoluna başvurduğu ihalelerde bulunmakta ve bu uygulama ciddi ihtilaflara neden olmaktadır.
Mazbut vakıfların bilhassa aile vakıflarının hali hazır problemli hukuki durumları bu yazının konusunu oluşturmadığından bu büyük soruna burada değinmek istemedim.
Ancak mazbut vakıflara ait taşınmazların pazarlık yoluyla ihale edilmesi beraberinde ciddi sorunlar getirmektedir. Uygulamada bu davalar ile ilgilenen meslektaşların sıklıkla karşılaştığı “pazarlık yolu ile ihale” nin en büyük mahsuru pazarlık yolu ile gerçekleştirilen ihalelerde ilan yapmak zorunluluğunun olmayışı ve ihalenin ilan edilmesinin idarenin takdirine bırakılmış olmasıdır. Bu nedenle pazarlık yolu ile yapılan vakıf taşınmazları ihalelerinde ekseriyetle ilan yapılmamış bulunmakta ve sadece iki veya üç katılımcının yer aldığı görülmekte, bu katılımcılar arasında gerçek bir yarışmadan bahsedilemektedir. Bu haliyle pazarlık yolu ile gerçekleştirilen taşınmaz kiralamaları ihaleden çok “tahsis”i andırmaktadır.
İkinci olarak bu ihale yolunda azami serbestiyet bulunması nedeniyle idarenin keyfi davranması ve üçüncü büyük mahsuru da bu serbestlik nedeniyle bürokratik veya siyasi müdahalelere açık olmasıdır.
Yazının giriş bölümünü fazlaca uzatmadan burada ilgili kanun maddelerini paylaşarak devam edeceğim. 2886 sayılı kanunun 50 maddesi:
Madde 50 – Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde teklif alınması belli bir şekle bağlı değildir. İhaleler, komisyon tarafından işin nitelik ve gereğine göre bir veya daha fazla istekliden yazılı veya sözlü teklif almak ve bedel üzerinde anlaşmak suretiyle yapılır.
Pazarlığın ne suretle yapıldığı ve ne gibi tekliflerde bulunulduğu ve üzerine ihale yapılanların neden dolayı tercih edildiği pazarlık kararında gösterilir
Görüldüğü üzere madde metni pazarlık yoluyla ihale yapacak idareye şekil serbestisi tanıyarak azami derece serbestlik ve genişlik tanımaktadır. Bu serbestiyet eşitlik ilkesini zedeleyen idari kararlara sebebiyet vermektedir.
Vakıflar idaresinin istinaden ettiği 51. maddede pazarlık yoluyla ihale yapılacak işler sayılırken maddenin (G) bendi:
G- Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi,
Aynı kanunun İlan başlığını taşıyan 17. Maddesinin 5 bendi de:
5. Pazarlık usulü ile yapılacak ihaleler için idareler, ilan yapıp yapmamakta serbesttirler.
Hükmünü amirdir.
Madde metnindeki “devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması” ifadesinden mazbut vakıf taşınmazların kastedilmediğini anlayabilmek için 1 sınıf seviyesinde hukuk ve kamu yönetimi eğitiminin yeterli olacağını açıklamaya gerek duymuyorum. Ama hukuken tasarruf etmenin kullanma, semerelerinden yararlanma ve ayni hakların naklini (satış, bağış vb) kapsayacağı, bu haliyle mazbut vakıflardaki taşınmazlarda idarenin bu haklara sahip olmadığını uzmanlığa sahip olmayan okuyucular açıklamak ve için vurgulamak istedim.
İdarenin bu keyfi ve kanun dışı eylemi Sayıştay raporlarında da eleştirilmekte idi. Ancak uygulama bu haliyle sürüp gitmekte çoğu talipli de idare ile sorun yaşamamak adına yargı yoluna başvurmaktan uzak durmakta idi.
Vekili olarak takip ettiğim dava neticesinde; Danıştay 13. Dairesi de uygulamada gördüğü ancak temyiz yolu ile neden bilinmez önüne getirilemeyen bu uygulamaya DUR demiş ve bir avukatın görüşleri de içtihat haline gelmiş oldu.
İçtihat metnini bu yazı sonunda burada paylaşarak yazıyı bitirmeyi uygun buldum. İlgililere faydalı olması dileğiyle…
Okuduğunuz için teşekkürler
Danistay-13PDF Embedder requires a url attribute